İngiliz Alfabesi ve Spelling
The English Alphabet and Spelling
İngiliz Alfabesi ve Spelling
Ve, konu anlatımlarına abecesinden başlıyoruz. :)
Öncelikle görseldeki İngiliz Alfabesini inceleyip
genel bir fikir edinmenizi umuyorum. Lütfen bir bakın; toplam kaç harf
var, tanımadığınız harfler var mı, bizim alfabemizden farklı mı? Ne yönden
benzer veya farklı? Sizce yazarken hiç yazım hatası yapmış mıyımdır? Ve
harflerin okunuşunu biliyor musunuz?
İngilizce Alfabe (The English Alphabet)
A-a B-b C-c D-d E-e F-f G-g H-h I-i J-j K-k L-l M-m
N-n O-o P-p Q-q R-r S-s T-t U-u V-v W-w X-x Y-y Z-z
5 sesli harf (vowel): a, e, i, o, u
21 sessiz harf (consonant): b, c, d, f, g, h, j, k, l, m, n, p, q, r, s, t, v, w, x, y,
z
Toplam 26 harften (letter) oluşuyor.
Peki İngiliz alfabesinde harfleri neye göre sesli
ve sessiz olarak ayırıyoruz?
Telaffuzlarına göre! Harfi, sesi ağızımızdan
çıkarken, dilimiz, dişlerimiz veya dudaklarımızı birbirine değdirmeden ağzımız açık
söylüyorsak sesli (vowel); dilimiz, dişlerimiz ve dudaklarımızdan birini veya daha
fazlasını kullanıyorsak sessiz (consonant) olarak kabul ediyoruz.
Bu tanıma göre “y” harfinin bazı kelimelerdeki
söylenişi kafa karıştırıcı olabilir. Okullarda genellikle “y” harfini sadece
sessiz harf olarak öğretiyorlar ancak bazen hatta çoğunlukla bu harf kelime
içindeki yerine göre sesli sayılabiliyor.
“Y” harfi sadece
ama
(ki bulunduğu İngilizce sözcüklerin çoğunda bu
konumlarda) sesli harf gibi okunur.
Örnek
kelimelere tıklayarak okunuşlarını sözlükten
tekrar dinlemenizi öneririm. Sözlüklere aşina olmanız için linkleri ben
verdim, sanırım bunu bir daha yapmayacağım. Yani yapmamalıyım. :) İngiliz aksanında dinlemek
için UK yazan hoparlör işaretine, Amerikan aksanında dinlemek için US
yazana basmanız gerekir. Ve sözlük kullanımıyla alakalı şu yazıları
lütfen okuyun. Ama bu konu bittikten sonra:
İngiliz alfabesi de Türk alfabesi gibi Latin
alfabesi harflerinden türetilmiştir. Kullandığımız harflerin çoğu ortak olsa da
29 harflik Türkçe alfabesinde bulunan ç, ğ, küçük “ı” veya büyük “İ”, ö, ş, ü
harfleri İngiliz alfabesinde bulunmaz. Buna karşılık bizde olmayan q, w, x
harfleri vardır. Genelde bilgisayar ve internet dilinde bahsi geçen “Türkçe
karakterler” ise bu İngilizce’de olmayan noktalı harflerimizdir. Örneğin yakın
zamana kadar Türkçe karakter kullanarak e-posta adresi alınamıyordu, ismimde
bolca bulunduğundan (tuğçeandıç) mail adresimi "tugceandic" olarak almıştım.
Sanırım şimdi bazı mail sağlayıcılarından alınabiliyor.
Ve sizinle paylaştığım alfabeyi tekrar inceledim,
yazım yanlışı yapmamışım. :) İngilizce’de “I-i” ve “J-j” harfleri
büyük harfse (uppercase) noktasız, küçük harfse (lowercase) noktalı yazılıyor. İyi
İngilizce bilen kişilerin bile sıklıkla bu konuda hataya düştüğünü görüyorum, dikkatinizi
çekmek istedim.
Spelling
“Spelling” İngilizce’de başlıca iki anlama geliyor:
1. imla, yazım (ör. spelling mistake, yazım
hatası)
2. heceleme (İngilizce’de kelimeyi harflerine
doğru sıralamayla ayırma)
Biz şimdi heceleme anlamına bakacağız. İngiliz dil
biliminde de elbette hecelemek var ancak genel olarak kelimeler harf harf
bölünüyor, buna da “spelling” deniyor. Bizim örneğin telefon görüşmelerinde
karşı tarafın anlamadığı sözcükleri kodlamamız gibi...
Türkiye’de olan:
- Soy
isminizi kodlar mısınız?
- Tabi,
“Adana, Niğde, Denizli, Irak, Çorum”. (Andıç). (Isparta sonradan aklıma geldi, Irak nereden
çıkmış =))
İngilizce konuşulan bir ülkede olan:
- How
do you spell your surname?
- A – N
– D – I – C. (Andic).
İşte burada da spelling’in okullardaki “spelling
bee” yarışması harici günlük bir kullanımına örnek vermiş olduk.
İngilizce’de alfabeyi bilmek işinize yarayacak
fakat kelimeleri görünce şıp diye okuyabilmenize yetmeyecek. Türkçe genel
olarak yazıldığı gibi okunan bir dil. (Genel olarak diyorum çünkü “geleceğim”
yazıp “gelicem” diye okuyoruz yoksa Türkçe prensip olarak yazıldığı gibi okunur.)
Bu sebeple Türkler yabancı dil öğrenirken mantığı anlamaları uzun sürüyor ve telaffuzda
zorlanıyorlar. Hatta İngilizce konuşulan ülkelerde bile okula yeni başlayan öğrenciler kendi dillerini okumakta zorlanabiliyor.
Bir karşılaştırma yapalım:
Türk alfabesindeki sesleri bilen biri “maymun”
kelimesini okumak istediğinde alfabeden “mm, a, yy, mm, u, nn” seslerini
birleştiriyor ve hop, maymun çıkıyor.
Halbuki İngilizce’de aynısını yaparsak, yine
maymundan gidelim “monkey” olsun, bakıyoruz alfabedeki seslere “em, o, en, key,
ii, vay” (kıro gibi yazdım, çok pardon) oldu mu sana emoenkeyiivay. Böyle
okunmuyor ki. Bilmeyen şuradan “monkey” karşılaştırsın lütfen. :)
İngilizce’de kelime içindeki harfler diğer
seslerle etkileşime geçip farklı şekillerde okunabiliyor. Bunun kuralları var, zaman
içinde öğreneceksiniz ve ilk kez gördüğünüz kelimelerin bile çoğunu telaffuz
edebileceksiniz, kural hatırlamanıza gerek yok, önceden öğrendiğiniz
sözcüklerden yola çıkarak doğal yolla gelişecek zaten. Bu süreçte Uluslararası Fonetik Alfabe (- IPA - The International Phonetic Alphabet) da öğrenmenizi tavsiye ederim.
İngiliz alfabesinde Amerikan ve İngiliz aksanı
arasındaki en belirgin fark “z” harfinin okunuşu. Onu da canımız çocukların alfabe ve spelling öğrenerek
pratik edebilmesi için hazırladığım şu videodan izleyebilirsiniz: Poppy'yi sizin de seveceğinizi umuyorum :)))
Ve geldik yine canım çocukların en sevdiği kısma; ödev, ha, ha, ha! Onlara var da size yok mu?
Videoyu
bitirdiğinizde ara ara rastgele İngilizce sözcükler seçerek "spelling"
yapmanızı, videoya belli aralıklarla birkaç kez geri dönerek pekiştirmenizi ve harflerin
yazımına da alışmanız için önce alfabeyi birkaç sefer, sonra neden
bahsettiğini hiç anlamasanız dahi bir İngilizce metni hem kağıda hem de
bilgisayarda tekrar yazmanızı öneririm. Rastgele kelimeleri ve metni forumlar gibi bozuk İngilizce kullanılan bir kaynaktan seçmezsiniz değil mi? Ben bir tane önereyim: NatGeo.
Sorunuz olursa yazın lütfen. Başka konularda görüşmek
üzere. Hoşça kalın,
Ms. Andıç
0 comments
Merhaba, merhaba?